چرا طرح جمعآوری معتادان متجاهر هر بار ناکام میماند؟
تاریخ انتشار: ۱۴ تیر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۱۴۲۳۸۴
از آرنج تا مُچ دستش را میان دستمالی چِرک پیچیده است. انگشتانش از درد خُشک شدهاند و توان حرکت ندارند: «نمیگذارند به درد خودمان بمیریم.» اشک از میان چشمانی که روزی میشی بودند روی گونههای استخوانیاش سُر میخورد تا در میانه چانهای که کمی جلوتر از صورتش است، محو شود: «با سیگاری شروع شد. خانواده و دوست آشنا ما را رها کردهاند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
به گزارش ایسنا، روزنامه «شهروند» نوشت: سنوسال و نام و نشانش دیگر برایش اهمیت ندارد: «تو بگو «احمد»، «محمد»، «حسن» و… چه فرقی دارد؟!» دوباره سَر خم میکند برای پُک عمیق زدن به سیگاری که تازه در میان انگشتانش آتش گرفته: «آخرینبار که از دست ماموران فرار میکردم، دستم به این روز و حال افتاد. ما اگر میخواستیم تَرک کنیم خُب میرفتیم کمپ. ترَک که زوری نمیشود. واقعا با این طرح جمعآوری میخواهند چه چیزی را میخواهند ثابت کنند؟ نکند بودجهای چیزی دارند ما خبر نداریم.»
همهجا هستند؛ در هر گوشه و کناری از خیابان یا کوچههای باریک شوش که نگاه بیندازید میبینیدشان. فارق از هیاهوی آدمها و موتورسوارها به گوشه تنهایی خویش خزیدهاند. کمی آنطرفتر دو، سهتایی دور هم حلقه زدهاند و یک پایپ میان دستانشان میچرخد تا هرکدام پُکی بگیرند. کولههایشان هم زیر دستوپایشان پناه گرفتهاند برای درامان ماندن از وسوسه کیفبُرها.
سیاهی، سرانگشتانشان را به اسارت بُرده و دوده شهر روی صورت و لباسهایشان جاخوش کرده. افیون، خم انداخته به قامتهای رعنایشان. به همهچیز و همه کس بیاعتنایند؛ دنیایشان خلاصه شده در پایپی که هرازگاهی هرم گرما میگیرد و میبردشان به دنیای نئشگی.
زندگی البته همیشه برایشان در این آرامش خلاصه نمیشود؛ شبهای خماری بارها و بارها درد پاشیده به استخوانهایشان. زبالهگردی و سروکله زدن، سَر نرخ مواد هم دغدغهای است که هزارانبار براشان خاطره ساخته. هرچند فرار از دست ماموران هم بارها کابوس شبانهشان شده. فرار از اسارتی که یکی، دو روزی طول میکشد تا زندگیشان دوباره کف خیابانهای همین شهر به رسم گذشته تکرار شود.
نکند بودجهای چیزی دارند ما خبر نداریم
از آرنج تا مُچ دستش را میان دستمالی چِرک پیچیده است. انگشتانش از درد خُشک شدهاند و توان حرکت ندارند: «نمیگذارند به درد خودمان بمیریم.» اشک از میان چشمانی که روزی میشی بودند روی گونههای استخوانیاش سُر میخورد تا در میانه چانهای که کمی جلوتر از صورتش است، محو شود: «با سیگاری شروع شد. خانواده و دوست آشنا ما را رها کردهاند. شهرداری هم بگذارد به درد خودمان بمیریم.» سنوسال و نام و نشانش دیگر برایش اهمیت ندارد: «تو بگو «احمد»، «محمد»، «حسن» و… چه فرقی دارد؟!» دوباره سَر خم میکند برای پُک عمیق زدن به سیگاری که تازه در میان انگشتانش آتش گرفته: «آخرینبار که از دست ماموران فرار میکردم، دستم به این روز و حال افتاد. ما اگر میخواستیم تَرک کنیم خُب میرفتیم کمپ. ترَک که زوری نمیشود. واقعا با این طرح جمعآوری میخواهند چه چیزی را میخواهند ثابت کنند؟ نکند بودجهای چیزی دارند ما خبر نداریم.»
این جمعآوریها جواب ریشهکنی معتاد و اعتیاد نیست
به اندازه چندوجب آنطرفتر جوانکی سرش را روی همه زندگیاش که در کولهای چِرک جمع کرده، گذاشته برای دمی آساییدن: «صدبار بیشتر تجربه فرار از دست ماموران را دارم. هرازگاهی میریزند در کوچه و خیابان که ما را جمع کنند! انگار شهرشان را کثیف کردهایم.» سر از روی کوله برمیدارد:
همه را یکجا جمع میکنند تا چند روز شهرشان قشنگ شود
زمانی پاتوقش پل ستارخان بوده. ساقیاش که دستگیر شد چندصباحی در شهرک آزمایش پرسه زد و آخرین بار آریاشهر بوده: «روزها شوشم، شبها میروم سمت خلازیر.» چندبار در طرحهای جمعآوری میان معتادان از کف خیابان در کمپهایی که بُردهاند شب و روزش را بهم دوخته: «نه دکتری، نه غذای درست و حسابی و نه حتی حمام و سرویس بهداشتی مناسبی. فقط همه را یکجا جمع میکنند تا چند روز شهرشان قشنگ شود.»
آستین چروکیدهاش را بالا میزند تا زخمهای عمیق روی آرنجش نمایان شوند: «چندبار خودزنی کردم تا از این زندگی راحت شوم، اما عزرائیل هم برایم ناز میکند. خواهرم ترک دادن معتاد هم آدابی دارد. به زور و با یکجا جمع کردن که معتاد ترک نمیکند. ما هم شدیم وسیله پز دادن مدیران که دیدید فلان کار را کردیم و مثلا شوش دیگر معتاد ندارد!»
طبق قانون، مصرف و توزیع موادمخدر ممنوع است
مصرف و توزیع موادمخدر ممنوع است؛ قانونی سختگیرانه که در ایران اجرایی میشود. قوانین مرتبط با موادمخدر همچون قانون مبارزه با موادمخدر به اصلاحیه سال ۱۳۹۲برمیگردد. قانونی که سعی داشته با مصرف و تجارت موادمخدر مبارزه کند و در این راستا مجازاتهایی همچون حبس، جریمه و در برخی موارد حتی اعدام را اعمال میکند، البته برای مصرفکنندگان در بعضی موارد قابلیت درمان و راهنمایی را هم در نظر گرفته است. طبق همین قوانین مصرفکنندگان مواد ممکن است مورد تعقیب قضایی قرار گیرند و در صورت تشخیص به جرم مصرف موادمخدر، مجازاتهایی مانند تحمل تا سه سال حبس یا پرداخت جریمه تا سه میلیون تومان را ممکن است تحمل کنند. البته، برای مصرفکنندگان اولیه و کمیتهای کوچک، معمولا اقدام به اعمال مجازات سنگین نمیشود و تمرکز بیشتر بر درمان و راهنمایی قرار میگیرد.
نگاه اجتماع، نبود منابع کافی، … و در نهایت بازگشت به مواد
دستگیری و بعد آزادی! چرخه معیوب جمعآوری معتادان مناطق آسیبدیده شهر که بیش از یکدهه است تکرار و تکرار و باز تکرار میشود. شهروندانی که سرگردان خیابان و کوچههای شهر هستند و هرازگاهی گرفتار طرحهای ضربتی جمعآوری میشوند. آدمهایی که روزگاری اجارهنشین اتاقهای اطراف شهر بودند و حالا پاتوقشان زیر پلها، تونلها، کانالهای زیرزمینی آب و آلونکهای اطراف اتوبانها شده است. چرا چرخه معیوب جمعآوری ادامه دارد؟ اولین مانع را شاید بتوان در نگرش جامعه جستجو کرد. جامعه امروزی معتاد متجاهر را جزو اجتماع میداند، البته عضوی کمتر احترامیافته و محروم. در چنین جامعهای جمعآوری معتاد بدون در نظر گرفتن عوامل اجتماعی و روانشناختی عمیق، صورت میگیرد، بنابراین به نتیجه دلخواه منجر نمیشود.
واقعیت دوم که نمیتوان به سادگی از کنار آن گذشت؛ عدمتامین منابع کافی است. درواقع اگر منابع کافی برای تامین خدمات درمانی و حمایتی فراهم نشود، جمعآوری معتادان در انتقال مشکل از مکانی به مکان دیگر خواهد بود. این در حالی است که بدون دسترسی به درمان مناسب، احتمال بازگشت معتاد به مصرف مواد قوت میگیرد. واقعیت دیگر در جمعآوری معتادان که نیازمند توجه ویژه است، داشتن برنامه مداوم پس از جمعآوری است. درواقع بدون برنامه، احتمال انزوا و بازگشت به مصرف موادمخدر بسیار بیشتر خواهد شد.
درمانهای تکمیلی اهمیت دارند؛ رواندرمانی، درمان دارویی، حمایت اجتماعی و تغییر سبک زندگی
طرح جمعآوری معتادان متجاهر بارها تکرار شده، طرحی که تکرارش تا به امروز دردی از این معضل اجتماعی دوا نکرده است. در این میان سوال اصلی این است؛ برای قطع این چرخه معیوب چه باید کرد؟ در جمعآوری معتادان متجاهر باید به تامین نیازهای روانشناختی و اجتماعی توجه ویژه داشت. معتادان، شهروندانیاند با مشکلات اجتماعی، روانی و روانشناختی، بنابراین نیازمند توجه و حمایت خاص هستند. واقعیت امر این است که اگر این نیازها موردتوجه قرار نگیرند، جمعآوری معتادان متجاهر به تحقق نتایج مطلوب نمیرسد. داشتن تنوع روش درمانی هم در این مسیر راهگشاست. هر فرد معتاد نیازهای منحصر بهفردی ممکن است، داشته باشد، بنابراین نیازمند روشهای خاصی است. در چنین شرایطی روشهای درمانی محدود و یکنواخت نتایج مطلوب را رقم نخواهند زد و بهبود کافی نخواهد بود. معتادان بعد از جمعآوری به درمانهای تکمیلی از قبیل رواندرمانی، درمان دارویی، حمایت اجتماعی و تغییر سبک زندگی دارند اگر این جوانب درمانی در نظر گرفته نشوند، جمعآوری تنها پسانداز مشکلات موجود است و معتادان در مدت کوتاهی به مصرف مواد برمیگردند. واقعیت امر این است که جمعآوری معتادان متجاهر برای موفقیت نیازمند پشتوانه اجتماعی قوی است؛حمایت خانواده، فرهنگسازی جامعه، ایجاد فرصتهای شغلی و بازنشستگی مناسب و سیستم حمایتی قوی. برای اینکه جمعآوری معتادان متجاهر به نتایج مثبت منجر شود، نیاز به پشتوانه و حمایت پس از درمان است. پس از جمعآوری، افراد نیاز به ارائه خدمات پس از درمان، برنامههای حمایتی، گروههای پشتیبانی و فرصتهای شغلی مناسب دارند. این پشتوانهها به آنها کمک میکنند تا پس از قطع مصرف مواد مخدر، در جامعه بهبود یابند و از بازگشت به وضعیت قبلی جلوگیری شود.
۳ درصد جمعیت معتادان کشور، متجاهرند
«برنامههای کاهش اعتیاد در کشورمان متعادل نیست.» به گفته مدیرکل آسیبهای اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی بخش مهمی از جامعه سوءمصرف اعتیاد دارند ولی تمرکز زیادی از برنامهها، سازمانها و ادارات معطوف به معتادان متجاهر است. به گفته «محمدرضا پویافر» تنها ۳درصد جمعیت معتادان کشور هستند و به ۹۷درصد جمعیت معتاد دیگر توجهای نمیشود. به اعتقاد «پویافر» ارائه خدمات بهداشت و روان به شاغلان در مراکز صنعتی و کارخانهها، اجرای تفاهمنامه ملی پیشگیری از اعتیاد با نام کاج و پیگیری و اجرای سامانه مدیریت مورد در راستای بهبود و بازتوانی و اجتماعی کردن افراد از جمله این اقدامات است:«بخش مهمی از جامعه سوءمصرف اعتیاد دارند ولی تمرکز زیادی از برنامهها، سازمانها و ادارات معطوف به معتادان متجاهر است. بیکار بودن زمینه آسیبهای اجتماعی است اما اشتغال بد در محیطی که مخاطره دارد احتمال اعتیاد فرد را زیاد میکند.»
معتادان ۱۸ تا ۶۵ سال حق ورود به مراکز ماده ۱۶ را دارند
«در قانون مبارزه با موادمخدر گفته شده معتاد مجرم است مگر به مراکز ماده ۱۵ مراجعه کند.» به گفته معاونت پیشگیری و درمان اعتیاد مرکز توسعه پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور در این قانون مشخص نشده بهزیستی یا وزارت بهداشت. «فرهاد اقطار» علت را در این میداند که در تاریخ تصویب این قانون سازمان بهزیستی زیرمجموعه وزارت بهداشت فعالیت میکرده است: «هر معتادی که به مراکز ماده ۱۵ مراجعه کند گواهی درمان میگیرد، هرچند معتادانی که به این مراکز مراجعه نکنند و تجاهر به مصرف مواد داشته باشند باید دستگیر و بعد از غربالگری به دستور مراجمع قضایی باید وارد مراکز ماده ۱۶ شوند.»
طبق گفته «اقطار» ماده ۱۶ مراکزی هستند که دولت راهاندازی میکند برای نگهداری و درمان معتادان متجاهر: «در این مراکز شرط سنی وجود دارد افراد ۱۸ تا ۶۵ سال. معتاد زیر ۱۸سال نباید به مراکز ماده ۱۶ بیایند چون مصرفکننده کوتاهمدت است و شاید در این مراکز اختلالات دیگری پیدا کند و پروسه درمانش ادامهدار شود. افراد بالای ۶۵سال هم نباید بیایند چون احتمال دارد در پروسه درمان دچار عارضههای دیگر شوند.»
به گفته معاونت پیشگیری و درمان اعتیاد مرکز توسعه پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور فرد متجاهری که وارد این مراکز میشوند باید بین ۱۸ تا ۶۵ سال باشند، البته به شرط نداشتن بیماری خاص: «از سال ۹۵ در برنامه پنجم نیروی انتظامی و وزارت بهداشت این وظایف را به عهده داشتند. در برنامه ششم توسعه قانون تغییراتی داشتند و سازمان بهزیستی و شهرداریها مکلف به راهاندازی مراکز شدند.»
به اجبار نمیتوانیم کسی را درمان کنیم
دو دوره درمان ۳ پروسهای است که قانون برای فرد معتاد در مراکز در نظر گرفته است. به گفته معاونت پیشگیری و درمان اعتیاد مرکز توسعه پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور بعد از این پروسه فرد وارد پروسههایی همچون پایداری و… درمان شود: «اگر بعد از دو دوره درمان فرد اگر درمان نشود باید به اردوگاه کار اجباری سپرده شود؛ طبق ماده ۴۲ قانون مبارزه با موادمخدر. اردوگاههای کار اجباری هم وظیفه سازمان زندانها و قوهقضائیه است که داستان خودش را دارد.»
به گفته «اقطار» از سال ۹۵ تاکنون ۸۴ مرکز دولتی رسمی فعالیت میکنند: «این سوال همیشه مطرح است که چرا طرح جمعآوری معتادان متجاهر شکست خورده؟ عدهای میلی به درمان ندارند و میخواهند مصرفکننده باشند، ما به اجبار نمیتوانیم کسی را درمان کنیم.» به اعتقاد معاونت پیشگیری و درمان اعتیاد مرکز توسعه پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور وظیفه درمان نباید به عهده بهزیستی میافتاد: «متاسفانه تفکیک وظایف اتفاق نیفتاده است و قسمت حمایتی شکل نگرفته است. نکته قابل تامل در این چرخه هم این است که کسی که دو دوره درمان را پشتسر گذاشته دیگر نباید به این مراکز آورده شوند، بلکه باید بروند اردوگاه کار اجباری که تاکنون یک مرکز هم راهاندزای نشده و قانون در این نقطه معطل مانده. نکته دیگری که نیازمند توجه ویژه است، حمایتهای مالی است. فرد بعد از خروج از مراکز ماده ۱۶ نه حمایت مالی میشود کار هم که ندارد، بنابراین چندکیلومتر دورتر دوباره شروع به خردهفروشی و مصرف مواد میکند.»
به گفته معاونت پیشگیری و درمان اعتیاد مرکز توسعه پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور طبق قانون حفظ امنیت این افراد با نیروی انتظامی است، تامین دارو هم با وزارت بهداشت است. شهرداریها هم باید حمایت و همکاری داشنه باشند و این در حالی است که همه اینها معیوب ماندهاند و بهزیستی تنهاست.» «اقطار» معتقد است باید این واقعیت را پذیرفت که معتادان متجاهر مانند بیماران دیابت یا سرطان هستند؛ درمان نمیشوند اما باید رصد شوند:«ما در کل کشور ۷۰۰ هزار متجاهر داریم و همه توجهها روی این جمعیت است در حالی که افرادی که ابتدای راه هستند رها شدهاند. به شخصه معتقدم این افراد باید درمان شوند چون قابلیت درمان دارند. افراد متجاهر را هم باید توسط مددکاران رصد کنیم.»
انتهای پیام
منبع: ایسنا
کلیدواژه: معتاد معتاد متجاهر معتاد تيم فوتبال استقلال تهران علیرضا بیرانوند اعتیاد به کار اعتیاد درياي خزر تيم فوتبال پرسپوليس جبهه اصلاحات معتاد تيم فوتبال استقلال تهران علیرضا بیرانوند دزدی جمع آوری معتادان متجاهر جمع آوری معتاد دست ماموران مراکز ماده ۱۶ مراکز ماده وزارت بهداشت مصرف مواد طرح جمع آوری جمع آوری برنامه ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۱۴۲۳۸۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
ماجرای گاز «خنده» در قلیان اکسیژن صحت دارد؟/ قلیان اکسیژن اعتیاد آور نیست؟
اخیرا بحث عرضه نوعی خاصی از قلیان با عنوان «قلیان اکسیژن» در برخی کافی شاپها و قهوهخانهها خبرساز شده؛ موضوعی که گویا در راستای اجرای طرح مطالعاتی وزارت بهداشت در ۱۰ استان کشور است؛ چراکه متخصصان و مسئولان سلامت همواره نسبت به شکستن قبح استعمال قلیان در میان خانوادهها و استعمال آن به صورت گروهی و سرگرمی و در نهایت هم افزایش چندین برابری مصرف آن در زنان و مردان و بروز عوارض قلبی و تنفسی ناشی از آن در سنین پایینتر، هشدار دادهاند.
غلامرضا حیدری، مجری طرح مطالعاتی بررسی «قلیان اکسیژن» در واکنش به اخبار و فضای ایجاد شده درباره این طرح مطالعاتی، با تاکید بر اینکه «قلیان اکسیژن»، استانداردهای وزارت بهداشت را دارد، اظهار کرد: مقدار گازهای اکسیژن و نیتروژن موجود در «قلیان اکسیژن» تنظیم شده و استاندارد است و حدود ۱۰ سال از زمان ثبت اختراع رسمی این دستگاه در کشور میگذرد.
ماجرای گاز «خنده» در قلیان اکسیژن
رئیس مرکز تحقیقات پیشگیری و کنترل دخانیات دانشگاه علومپزشکی شهید بهشتی با اشاره به اخبار منتشر شده در شبکههای اجتماعی درباره قلیان اکسیژن خاطرنشان کرد: ادعای استفاده از «گاز خنده» در قلیان اکسیژن در شبکههای اجتماعی منتشر شده که در پاسخ به ادعاهای مطرح شده باید گفت، استفاده از گاز خنده در قلیان اکسیژن صحت ندارد.
وی درباره ترکیب گازهای قلیان اکسیژن گفت: سهم اکسیژن از ترکیب گازهای به کار گرفته شده قلیان اکسیژن حدود ۸۰ درصد است و نیتروژن میتواند به میزان ۵ درصد به ترکیب گازها اضافه شود.
مجری طرح مطالعاتی بررسی دستگاه پاکدم ادامه داد: «اکسید نیتروژن» که با «گاز خنده» شناخته میشود در قلیان اکسیژن وجود ندارد. «انتونوکس» که یک گاز بیضرر به حساب میآید که در قلیان اکسیژن استفاده میشود. پژوهشهای متعددی درباره «انتونوکس» در سطح جهان انجام شده، یافتههای این مطالعات از بیضرر بودن این گاز حکایت میکند.
حیدری درباره اعتیادآور بودن انتونوکس اظهار کرد: انتونوکس از مسائلی مانند «ایجاد وابستگی»، «اعتیادآوری» و «گازهای خندهآور» تهی است. با توجه به ویژگیهای انتونوکس باید گفت ادعاهایی که در ارتباط با قلیان اکسیژن مطرح شده یک بازی رسانهای است.
وی درباره طرح مطالعاتی بررسی دستگاه پاکدم اظهار کرد: بررسی دستگاه پاکدم که توسط دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی انجام میشود یک طرح مطالعاتی به حساب میآید. این طرح مطالعاتی مورد تایید وزارت بهداشت واقع شده و «کد اخلاق» دارد.
نتایج تحقیقات؛ ملاک تصمیمگیری درباره قلیان اکسیژن
رئیس مرکز تحقیقات پیشگیری و کنترل دخانیات دانشگاه علومپزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه در این طرح مطالعاتی افرادی که از قلیان اکسیژن استفاده میکنند مورد نظرسنجی قرار میگیرند، افزود: هدف از اجرای نظرسنجی این است که مصرفکنندگان قلیان اکسیژن را ارزیابی کنیم. این ارزیابیها به منظور بررسی مشکلات و عوارض احتمالی ناشی از مصرف قلیان اکسیژن است. با توجه به مشکلات و عوارض احتمالی ناشی از استعمال قلیان اکسیژن برای آینده این دستگاه تصمیم میگیریم.
وی گفت: در حال حاضر، قلیان اکسیژن در برخی استانها مورد بررسی و تحقیق قرار گرفته است. پاسخ به پرسشهای «آیا قلیان اکسیژن عوارض دارد؟» و «آیا قلیان اکسیژن میتواند به عنوان یک دستگاه بیضرر معرفی شود؟» به عنوان پرسشهای این طرح مطالعاتی طرح شدهاند. پاسخ به این پرسشها به گذر زمان نیاز دارد؛ این پروژه تحقیقاتی باید به مدت یک یا دو سال انجام شود که بتوان به پرسشهای مطرح شده پاسخ داد.
حیدری افزود: طرح مطالعاتی قلیان اکسیژن در شهر تهران انجام شده و مصرفکنندگان این دستگاه با «تست تنفسی» مورد ارزیابی قرار گرفتهاند. نتایج تست تنفسی مصرفکنندگان قلیان اکسیژن نشان میدهد وضعیت تنفسی آن ها نسبت به افراد عادی، کاملا بالاتر است. نتایج به دست آمده میتواند ما را به مسیری هدایت کند که قلیان اکسیژن، مشکلات سلامتی ندارد. البته تاکید میکنم که به طور قطع، اظهارنظر نهایی درباره قلیان اکسیژن به بررسیهای کاملتر نیاز دارد. در نظر داریم افرادی که از قلیان اکسیژن استفاده میکنند در ۱۰ استان کشور مورد ارزیابی قرار دهیم. بازهم تاکید میکنم اخبار مربوط به عوارض و اعتیادآوری قلیان اکسیژن، یک بازی رسانهای و کذب محض است.
رئیس مرکز تحقیقات پیشگیری و کنترل دخانیات دانشگاه علومپزشکی شهید بهشتی درباره جزییات اجرای طرح تحقیقاتی قلیان اکسیژن اظهار کرد: مراکزی که قلیانهای دخانی ارائه میدهند به صورت داوطلبانه در طرح تحقیقاتی شرکت میکنند. بر اساس استانداردهای وزارت بهداشت، درصد گازهای اکسیژن و نیتروژن قلیان اکسیژن تنظیم میشود. طرح تحقیقاتی در ۳ استان تهران، البرز و آذربایجان شرقی آغاز شده، همچنین امور مربوط به این طرح تحقیقاتی در استان بوشهر و شهر جیرفت در استان فارس در حال انجام است.
وی ادامه داد: استانهای مازندران، زنجان، هرمزگان نیز به طرح تحقیقاتی قلیان اکسیژن اضافه میشوند.
حیدری درباره جامعه آماری طرح مطالعاتی قلیان اکسیژن نیز گفت: تعداد مراکز عرضه قلیانهای دخانی که در طرح مطالعاتی لیان اکسیژن شرکت کردهاند باید به «حجم نمونه» که در طرح علمی برآورد شده، برسند. میزان جامعه آماری باید به نحوی باشد که آمار و ارقام خروجی طرح تحقیقاتی از منظر آماری، «معنیدار» و «قابل تایید» باشد. این طرح تحقیقاتی به یک یا دو سال زمان نیاز دارد که میزان دادههای مورد نظر جمعآوری شود. پس از جمعآوری دادهها، آنالیزهای مورد نیاز انجام میشود.
چرایی اجرای طرح مطالعاتی قلیان اکسیژن
وی درباره چرایی اجرای طرح مطالعاتی قلیان اکسیژن گفت: سالها است علیه دخانیات مبارزه میکنیم و با اقداماتی در نظر داریم میزان مصرف دخانیات را کنترل و محدود کنیم. برنامههایی با هدف کنترل دخانیات طی سالهای گذشته مطرح شده اما شکست خوردهاند. همچنین ممنوعیتهای استعمال دخانیات اثربخش نبودهاند و جرائم مربوط به تخلفات دخانیاتی به خوبی اجرا نشدهاند.
افزایش مصرف قلیان در جامعه
حیدری با بیان اینکه متاسفانه قلیان در کشور به ویژه در میان جوانان به وفور استعمال میشود، افزود: مصرف قلیان در جمعیت نوجوان در حال افزایش است. بررسیها بیانگر این است تفاوتی در ارتباط با میزان مصرف قلیان در میان زنان و مردان وجود ندارد؛ این در حالیست که میزان مصرف سیگار در میان مردان نسبت به زنان ۱۰ برابر بیشتر است. آمار و ارقام بیانگر این است که حدود ۲۰ تا ۲۵ درصد افراد بالای ۲۵ سال، چه مرد و چه زن قلیان استعمال میکنند.
رئیس مرکز تحقیقات پیشگیری و کنترل دخانیات دانشگاه علومپزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه قلیان در میان جامعه ایرانی ورود کرده، افزود: قلیان در میان خانوادهها، اماکن تفریحی و جمعیت جوان کشور ورود کرده است. میزان دود هر وعده استعمال قلیان معادل استفاده از ۱۰۰ نخ سیگار است.
حیدری درباره تنباکوهای مورد استفاده در قلیانها گفت: تنباکوها غیراستاندارد به حساب میآیند و عمدتاً با آلودگیهای محیطی، میکروبی و قارچی همراه هستند. زغالهایی هم که در قلیان استفاده میشوند زمینهساز مسمومیت با مونوکسیدکربن هستند.
افزایش بیماریهای تنفسی و قلبی در پی افزایش مصرف قلیان
رئیس مرکز تحقیقات پیشگیری و کنترل دخانیات دانشگاه علومپزشکی شهید بهشتی افزود: متاسفانه در ارتباط با کنترل مصرف قلیان هیچ برنامهریزی کاملی وجود ندارد. با توجه به افزایش استعمال قلیان در میان جوانان و نوجوانان شاید بتوان گفت باید به انتظار افزایش بیماریهای تنفسی و قلبی_عروقی در سنین جوانی بنشینیم. در حالی که بیماریهای تنفسی و قلبی_عروقی معمولا در دهههای پنجم یا ششم زندگی بروز میکنند. شرایط به واسطه استفاده از قلیان به نحوی است که افراد ۲۰ و ۳۰ ساله دچار برونشیت مزمن و بیماریهای قلبی هستند.
شاید قلیان اکسیژن جایگزینی برای قلیانهای دخانی باشد
حیدری با بیان اینکه عوارض مصرف قلیان باید در کانون توجه قرار گیرد، افزود: بهره گرفتن از راهکارها و روشهای علمی در جهت کنترل مصرف دخانیات باید در کانون توجه قرار گیرد. به نظر میرسد قلیان اکسیژن شاید بتواند جایگزین قلیانهای دخانی شود.
وی تاکید کرد: در حال حاضر، دستگاه قلیان اکسیژن «تایید نهایی» را نگرفته است. اگر نتایج تحقیقات و شرایط طوری باشد که این دستگاه جایگزین قلیانهای دخانی شود، یک گام موثر در راستای حفظ سلامتی جامعه به حساب خواهد آمد. اما در مجموع اظهارنظر درباره قلیان اکسیژن منوط به بررسیهای کاملتر بوده و نتایج تحقیقات؛ ملاک تصمیمگیری در این باره خواهد شد.
منبع: خبرگزاری ایسنا